Thị trường Carbon – Bài viết nhằm mục đích cung cấp một cái nhìn tổng quan về thị trường carbon một cách cô đọng và đầy đủ nhất dành cho lãnh đạo doanh nghiệp để nắm bắt những cơ hội và hoạch định chiến lược đúng đắn cho doanh nghiệp của mình.
Biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu là sự thay đổi theo hướng tiêu cực các hiện tượng thời tiết toàn cầu, gây ra bởi sự ấm lên của trái đất do hiệu ứng nhà kính khi nồng độ các khí như CO₂, CH₄, N₂O tăng lên trong khí quyển. Nguyên nhân chính của hiện tượng này là hoạt động của con người, đặc biệt là từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng, và nông nghiệp.
Tín chỉ carbon
Tín chỉ carbon là một đơn vị đo lường tương đương với 1 tấn khí CO₂ được giảm thiểu hoặc loại bỏ khỏi khí quyển. Tín chỉ này có thể được tạo ra thông qua các dự án giúp hấp thụ khí nhà kính như trồng và tái tạo rừng, dự án thu hồi và lưu trữ carbon, hoặc cải tiến quy trình sản xuất để giảm phát thải. Mỗi tín chỉ carbon có thể được mua bán trên thị trường như một công cụ tài chính giúp doanh nghiệp hoặc quốc gia bù đắp lượng khí thải của mình.
Giá tín chỉ carbon
Để hiểu được cách định giá tín chỉ carbon, chúng ta nên coi tín chỉ carbon như một loại hàng hóa. Hàng hóa này cũng tuân theo mọi quy tắc định giá của các loại hàng hóa thông thường như chi phí sản xuất, chất lượng sản phẩm, và quy luật cung cầu. Chúng tôi sẽ có một bài viết khác phân tích chi tiết hơn các thành phần cơ bản cấu thành giá của một tín chỉ carbon cụ thể.
Thị trường carbon
Thị trường carbon là nơi các tín chỉ carbon được mua và bán. Thị trường này cho phép các quốc gia, doanh nghiệp, và tổ chức trao đổi tín chỉ carbon để đạt mục tiêu phát thải thấp. Các đơn vị phát thải vượt quá mức cho phép có thể mua tín chỉ carbon từ các dự án giảm phát thải, tạo nên một cơ chế khuyến khích giảm khí nhà kính toàn cầu.
Thị trường carbon được phân thành hai loại chính: thị trường bắt buộc (compliance market) và thị trường tự nguyện (voluntary market).
- Thị trường bắt buộc: Áp dụng ở các khu vực và quốc gia có quy định pháp lý bắt buộc về giới hạn phát thải, như Hệ thống Thương mại Khí thải (EU ETS) của Liên minh Châu Âu. Trong mô hình này, chính phủ đặt ra mức giới hạn phát thải, và các doanh nghiệp phải mua tín chỉ nếu vượt quá mức cho phép.
- Thị trường tự nguyện: Các doanh nghiệp hoặc tổ chức có thể tự nguyện mua tín chỉ để bù đắp lượng phát thải của mình. Thị trường này thường phổ biến trong các công ty có chiến lược ESG mạnh mẽ, muốn nâng cao hình ảnh thương hiệu bền vững.
Tôi muốn tạo ra tín chỉ carbon
Để tạo tín chỉ carbon, cần thực hiện các dự án giúp giảm hoặc loại bỏ khí nhà kính theo tiêu chuẩn cụ thể. Một vài dự án khả thi ở Việt Nam như trồng và tái tạo rừng, năng lượng tái tạo, cải tiến nông nghiệp hoặc công nghệ xử lý chất thải. Cần lưu ý là để tạo được tín chỉ, các dự án phải được đánh giá và xác nhận theo các tiêu chuẩn cụ thể, như Gold Standard, Verra (VCS) hoặc Cơ chế Phát triển Sạch (CDM). Quá trình này bao gồm các bước:
- Đăng ký dự án: Xác định và đăng ký dự án giảm phát thải với một tổ chức quản lý.
- Giám sát và đo lường: Theo dõi lượng phát thải được giảm hoặc loại bỏ.
- Thẩm định: Tổ chức thứ ba kiểm tra và xác nhận lượng giảm phát thải.
- Phát hành tín chỉ: Sau khi đạt các yêu cầu, tín chỉ carbon được cấp.
Không phải cứ đóng góp cắt giảm khí nhà kính là tạo ra tín chỉ carbon. Chỉ những dự án đáp ứng tiêu chuẩn đo lường, báo cáo và thẩm định minh bạch mới được cấp tín chỉ. Điều này nhằm đảm bảo tính chính xác và uy tín trong việc giao dịch tín chỉ carbon.
