Thị trường Carbon – COP29 đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng, nhưng cũng chỉ ra những thách thức lớn cần giải quyết. Việc tăng cường tài chính khí hậu, thiết lập tiêu chuẩn tín chỉ carbon và cam kết loại bỏ các nhà máy điện than mới là những dấu mốc quan trọng, góp phần đưa thế giới tiến gần hơn đến mục tiêu giữ mức tăng nhiệt độ ở ngưỡng an toàn. Cùng Thị trường Carbon tổng kết lại 05 kết quả chính của Hội nghị COP29 lần này.
1. Tăng cường Cam kết tài chính khí hậu
Một thỏa thuận quan trọng đạt được tại COP29 là cam kết của các quốc gia phát triển trong việc cung cấp 300 tỷ USD mỗi năm đến năm 2035 để hỗ trợ các nước đang phát triển đối phó với biến đổi khí hậu. Dù con số này thấp hơn mức đề xuất ban đầu từ 1.000 đến 1.300 tỷ USD, đây vẫn được coi là bước tiến quan trọng trong việc huy động nguồn lực tài chính để đối phó với khủng hoảng khí hậu.
Khoản tài chính này nhằm hỗ trợ các dự án giảm phát thải, thích ứng với biến đổi khí hậu, và khắc phục thiệt hại do thiên tai. Tuy nhiên, nhiều đại diện từ các nước đang phát triển cho rằng cam kết này chưa đủ đáp ứng nhu cầu thực tế ngày càng gia tăng, nhất là trong bối cảnh tác động khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Điều này nhấn mạnh khoảng cách cần được thu hẹp giữa khả năng tài trợ của các nước giàu và nhu cầu cấp thiết của các nước dễ bị tổn thương.
2. Thông qua tiêu chuẩn toàn cầu về tín chỉ carbon
COP29 đã đạt được đồng thuận trong việc thiết lập bộ tiêu chuẩn toàn cầu về tín chỉ carbon, mở đường cho một thị trường carbon minh bạch và đáng tin cậy trên quy mô quốc tế. Các tiêu chuẩn này sẽ đảm bảo rằng những dự án phát sinh tín chỉ carbon, như tái trồng rừng, phát triển năng lượng tái tạo hoặc thu giữ khí metan, đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt để đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch và lâu dài trong việc giảm phát thải.
Thỏa thuận này giải quyết những lo ngại kéo dài về tính minh bạch và độ tin cậy của thị trường tín chỉ carbon. Việc đưa ra các tiêu chuẩn toàn cầu cũng tạo điều kiện để phát triển một thị trường carbon quốc tế được Liên Hợp Quốc bảo trợ, hứa hẹn mang lại nguồn tài trợ bổ sung cho các dự án giảm phát thải, đặc biệt là tại các nước đang phát triển.
3. Cam kết loại bỏ các nhà máy điện than mới
Trong một bước tiến nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, 25 quốc gia, bao gồm Úc, Canada, Đức và Vương quốc Anh, đã cam kết không xây dựng thêm các nhà máy điện than nếu không được trang bị công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS). Cam kết này nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính từ ngành năng lượng.
Động thái này phù hợp với mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, như đã được nêu trong Thỏa thuận Paris. Tuy nhiên, các quốc gia phụ thuộc nhiều vào than đá, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi, sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong việc thực hiện cam kết này. Việc đảm bảo trách nhiệm và đưa ra các mốc thời gian cụ thể vẫn là vấn đề cần giải quyết.
4. Tiến triển trong mục tiêu tài chính khí hậu định lượng mới (NCQG)
Một trong những nội dung quan trọng tại COP29 là việc thảo luận về Mục tiêu Tài chính Khí hậu Định lượng Mới (NCQG), nhằm thay thế cam kết 100 tỷ USD mỗi năm được đưa ra từ năm 2009. NCQG, dự kiến có hiệu lực từ năm 2025, được kỳ vọng sẽ tăng đáng kể quy mô hỗ trợ tài chính cho các quốc gia đang phát triển.
Các cuộc thảo luận tập trung vào việc xác định quy mô và cơ chế thực hiện mục tiêu mới, đồng thời đảm bảo rằng các nguồn lực được phân bổ hợp lý giữa nỗ lực giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đặc biệt, yêu cầu tăng tỷ lệ hỗ trợ cho các chương trình thích ứng đã trở nên cấp thiết trong bối cảnh các tác động khí hậu ngày càng nghiêm trọng. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về mức đóng góp cụ thể.
5. Tổng kết toàn cầu và nâng cao Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDCs)
Một thành tựu quan trọng khác tại COP29 là việc hoàn thành Tổng kết Toàn cầu (Global Stocktake – GST) đầu tiên theo Thỏa thuận Paris. Báo cáo này đã đánh giá tiến độ toàn cầu trong việc hạn chế mức tăng nhiệt độ dưới 1,5°C. Kết quả cho thấy, ngay cả khi tất cả các cam kết hiện tại được thực hiện đầy đủ, nhiệt độ toàn cầu vẫn có thể tăng từ 2,4°C đến 2,7°C vào cuối thế kỷ này, vượt xa mục tiêu của Paris.
Trước thực trạng này, các quốc gia được kêu gọi tăng cường tham vọng trong các Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDCs) cho giai đoạn 2025–2035. COP29 cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng các chiến lược cụ thể theo từng ngành, như năng lượng, giao thông và nông nghiệp, để đảm bảo thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát thải.
