Thị trường Carbon – Thị trường carbon toàn cầu, một công cụ quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, phụ thuộc rất nhiều vào sự tham gia và cam kết của các quốc gia lớn, đặc biệt là Mỹ. Mỹ, với vai trò là nền kinh tế lớn nhất thế giới và là một trong những nước phát thải khí nhà kính lớn nhất, có tác động mạnh mẽ đến các chính sách khí hậu và sự phát triển của thị trường carbon quốc tế. Việc Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ có thể gây ra những ảnh hưởng lớn đến thị trường này, tác động không chỉ đến giá carbon mà còn đến các cam kết và hành động của các quốc gia khác.
1. Vai trò của Mỹ trong thị trường carbon thế giới
Trước khi đi vào phân tích cụ thể, cần nhấn mạnh tầm quan trọng của Mỹ trong thị trường carbon toàn cầu. Mỹ từng đóng vai trò là một trong những quốc gia đi đầu trong việc thúc đẩy các biện pháp giảm thiểu khí thải. Trong các thập kỷ qua, vai trò của Mỹ đã biến đổi từ việc dẫn dắt các hiệp định quốc tế, như Nghị định thư Kyoto, đến việc tham gia và ký kết Hiệp định Paris 2015 – một cột mốc lịch sử trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Dưới thời chính quyền của Barack Obama, Mỹ đã đưa ra những cam kết đầy tham vọng trong việc giảm khí thải và phát triển năng lượng tái tạo. Kế hoạch Năng lượng Sạch của ông đã tạo tiền đề cho việc cắt giảm đáng kể lượng khí thải từ các nhà máy điện và thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải trong các ngành công nghiệp.
Tuy nhiên, sự thay đổi chính quyền đã mang lại sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược khí hậu của Mỹ. Dưới thời Donald Trump từ năm 2017 đến 2021, Mỹ đã rút khỏi Hiệp định Paris và thực hiện các chính sách khuyến khích ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch. Điều này làm suy yếu vai trò dẫn đầu của Mỹ trong các cam kết quốc tế và làm ảnh hưởng đến thị trường carbon toàn cầu. Sự thiếu vắng của Mỹ trong các hiệp định và thỏa thuận quốc tế quan trọng đã làm dấy lên lo ngại về tính bền vững và hiệu quả của các nỗ lực giảm phát thải trên toàn thế giới.
2. Lịch sử các chính sách về khí hậu của Donald Trump
Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, Trump đã giảm bớt các quy định về khí thải, nhấn mạnh rằng các chính sách khí hậu nghiêm ngặt sẽ làm tổn hại nền kinh tế Mỹ. Các biện pháp này bao gồm việc đảo ngược Kế hoạch Năng lượng Sạch của Obama và thúc đẩy các dự án khai thác dầu và khí đốt, kể cả trong các khu vực bảo tồn. Những thay đổi này làm tăng lượng khí thải trong nước và tác động tiêu cực đến hình ảnh của Mỹ như một nhà lãnh đạo khí hậu.
Việc rút khỏi Hiệp định Paris năm 2017 là đỉnh điểm trong chính sách chống lại khí hậu của Trump. Động thái này đã làm suy yếu tinh thần hợp tác quốc tế và gây khó khăn cho các quốc gia khác trong việc duy trì cam kết khi thiếu vắng một trong những nước phát thải lớn nhất. Tuy nhiên, ngay cả trong thời kỳ này, một số bang như California vẫn tiếp tục duy trì và mở rộng các thị trường carbon cấp bang, như Chương trình Giới hạn và Thương mại (Cap-and-Trade), góp phần tạo nên sự đa dạng trong chính sách khí hậu nội bộ của Mỹ.
3. Chính sách dự kiến của Trump đối với năng lượng và khí hậu
Trong chiến dịch tranh cử hiện tại, Donald Trump tiếp tục cam kết khôi phục chính sách năng lượng dựa vào nhiên liệu hóa thạch và loại bỏ các quy định được cho là “kìm hãm” sự phát triển kinh tế. Ông có thể tiếp tục cắt giảm các quy định khí hậu và thúc đẩy việc sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống như dầu và khí đốt. Trump đã từng nhấn mạnh rằng việc Mỹ tự chủ về năng lượng là điều cốt yếu, và điều này có thể ảnh hưởng đến các chính sách giảm phát thải.
Các chính sách mà Trump đề xuất có thể làm giảm động lực của các nhà đầu tư và doanh nghiệp lớn trong việc phát triển các dự án năng lượng tái tạo và thân thiện với môi trường. Kết quả là nhu cầu đối với các tín chỉ carbon và các sáng kiến giảm phát thải có thể giảm sút, làm ảnh hưởng đến sự ổn định và tăng trưởng của thị trường carbon.
4. Ảnh hưởng đến các thị trường carbon quốc tế
4.1. Sự giảm sút trong tính hiệu quả của các cam kết quốc tế
Mỹ là một trong những quốc gia phát thải lớn nhất thế giới, do đó sự tham gia của họ vào các hiệp định khí hậu là vô cùng quan trọng. Nếu Trump đắc cử và tiếp tục chính sách chống lại các biện pháp khí hậu mạnh mẽ, thị trường carbon sẽ phải đối mặt với sự suy giảm động lực từ các quốc gia khác. Các nước đang phát triển có thể bị ảnh hưởng nặng nề nhất, khi họ thường dựa vào sự hỗ trợ và cam kết của các quốc gia phát triển để thực hiện các dự án giảm phát thải.
Sự giảm sút trong cam kết của Mỹ cũng có thể làm mất niềm tin vào các hiệp định quốc tế. Nếu Mỹ không tham gia vào các sáng kiến chung, các quốc gia khác có thể cảm thấy ít áp lực hơn để thực hiện các biện pháp giảm phát thải nghiêm ngặt, dẫn đến một chu kỳ trì trệ trong nỗ lực toàn cầu.
4.2. Tác động đến giá carbon và thị trường tín chỉ carbon
Giá carbon có thể giảm nếu các chính sách khí hậu của Trump được thực thi. Khi lượng phát thải tăng lên và các quy định giảm phát thải bị lỏng lẻo, nhu cầu cho các tín chỉ carbon và các giải pháp thị trường để giảm phát thải sẽ giảm. Điều này không chỉ làm mất giá trị của các tín chỉ carbon mà còn làm giảm động lực để các doanh nghiệp thực hiện các biện pháp bền vững.
4.3. Thay đổi trong dòng chảy vốn đầu tư
Dưới thời Trump, dòng chảy vốn đầu tư có thể chuyển hướng mạnh mẽ từ các dự án bền vững sang các ngành công nghiệp truyền thống. Điều này sẽ ảnh hưởng đến thị trường carbon quốc tế, đặc biệt là các nước đang tìm cách mở rộng các thị trường nội địa của mình. Các nhà đầu tư có thể không còn mặn mà với các dự án tín chỉ carbon và các sáng kiến giảm phát thải, làm giảm cơ hội phát triển các dự án thân thiện với môi trường.
5. Phản ứng của cộng đồng quốc tế và các giải pháp thay thế
Mặc dù việc Mỹ rút lui hoặc giảm bớt cam kết có thể gây ảnh hưởng lớn, cộng đồng quốc tế đã bắt đầu xây dựng các biện pháp đối phó để giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ. Liên minh châu Âu (EU) đã triển khai các sáng kiến như Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM), nhằm đảm bảo rằng các sản phẩm nhập khẩu vào EU phải tuân thủ các tiêu chuẩn phát thải carbon tương tự như sản phẩm sản xuất trong nước. Đây là một nỗ lực để bảo vệ thị trường nội địa và khuyến khích các quốc gia khác giảm phát thải.
Ngoài EU, Trung Quốc và Ấn Độ đã đẩy mạnh phát triển các chương trình thị trường carbon nội địa. Mặc dù các thị trường này chưa đủ để thay thế hoàn toàn ảnh hưởng của Mỹ, nhưng chúng góp phần tạo ra một mạng lưới thị trường carbon toàn cầu đa dạng và linh hoạt hơn.
6. Tương lai của thị trường carbon nếu Trump tái đắc cử
Nếu Trump tái đắc cử, thị trường carbon toàn cầu sẽ phải đối mặt với một loạt thách thức. Tuy nhiên, các quốc gia khác có thể tiếp tục tăng cường cam kết và tìm kiếm các cách tiếp cận mới để duy trì động lực giảm phát thải. Trong kịch bản tồi tệ nhất, thị trường có thể chứng kiến sự giảm sút trong giá cả và sự hấp dẫn của các dự án tín chỉ carbon. Nhưng với sự cứng rắn của các đối tác quốc tế và sự hỗ trợ từ cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức phi chính phủ, thị trường có thể tìm được hướng phát triển mới ít phụ thuộc vào Mỹ.
Kết luận
Việc Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ có thể tạo ra một giai đoạn không chắc chắn cho thị trường carbon toàn cầu. Những chính sách của ông có thể làm suy yếu vai trò của Mỹ trong các cam kết khí hậu, từ đó ảnh hưởng đến giá carbon, dòng chảy vốn đầu tư, và niềm tin của cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên, nếu các quốc gia và liên minh quốc tế khác tiếp tục duy trì và mở rộng cam kết.
