Thị trường Carbon – Theo dự thảo Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, thị trường carbon sẽ được triển khai thí điểm trên toàn quốc trong giai đoạn 2025-2028. Đến năm 2029, thị trường carbon sẽ chính thức vận hành trên phạm vi toàn quốc, bổ sung các loại tín chỉ carbon được xác nhận để giao dịch và mở rộng các chủ thể đủ điều kiện tham gia giao dịch trên sàn giao dịch.
Tại cuộc họp chiều ngày 7/10/2024 nhằm hoàn thiện dự thảo Đề án, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh tiềm năng to lớn của thị trường carbon trong việc thu hút vốn đầu tư và thúc đẩy phát triển công nghệ.
Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng các quốc gia vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn kỹ thuật và phân bổ hạn ngạch carbon một cách công bằng trên phạm vi toàn cầu. Để giải quyết vấn đề này, Đề án đặt ra lộ trình thực hiện thí điểm thị trường carbon tại Việt Nam với tinh thần “vừa làm, vừa hoàn thiện” nhằm đón đầu và bắt kịp xu hướng thế giới.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) và các bộ, ngành liên quan để rà soát các văn bản pháp luật về việc thành lập, tổ chức, vận hành, quản lý và giám sát thị trường carbon trong nước.
Ông nhấn mạnh rằng Đề án phải ngắn gọn, rõ ràng về quan điểm và mục tiêu, tập trung vào việc hình thành một sàn giao dịch carbon trong nước hoạt động trơn tru cả về khung pháp lý, nhân sự và cơ chế chính sách. Giao dịch quốc tế sẽ chưa được thực hiện, ngoại trừ các hoạt động trao đổi tín chỉ carbon theo các thỏa thuận quốc tế.
Đề án cũng yêu cầu giao nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, ngành với tiến độ và sản phẩm
cụ thể, như các văn bản pháp luật, cơ cấu tổ chức, cơ sở vật chất và nguồn nhân lực.
Quá trình triển khai Đề án cần đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế, bao gồm hệ thống pháp luật, quy trình tư vấn, thẩm định, đo đạc và phân bổ tín chỉ carbon. Điều này sẽ tạo tiền đề để thị trường carbon trong nước kết nối với thị trường khu vực và quốc tế trong tương lai.
Mục Tiêu Chiến Lược
Việc phát triển thị trường carbon tại Việt Nam nhằm thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính theo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), đồng thời giảm thiểu chi phí cho doanh nghiệp và xã hội. Thị trường này còn tạo ra dòng tài chính mới cho các hoạt động cắt giảm phát thải, thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển công nghệ phát thải thấp.
Chiến lược này sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong nước và trên thị trường quốc tế, góp phần xây dựng nền kinh tế carbon thấp, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Lộ Trình Thực Hiện
- Giai đoạn 2025–2028:
Thị trường carbon sẽ được triển khai thí điểm trên toàn quốc. Trong giai đoạn này, chưa thực hiện bán tín chỉ carbon ra nước ngoài và cũng chưa quy định kết nối giữa thị trường carbon trong nước với thị trường khu vực và quốc tế. - Từ năm 2029 trở đi:
Thị trường carbon sẽ chính thức vận hành trên toàn quốc, bổ sung các tín chỉ carbon được xác nhận để giao dịch, mở rộng các chủ thể tham gia sàn giao dịch carbon và nghiên cứu khả năng kết nối với thị trường carbon khu vực và quốc tế.
Nhiệm Vụ và Giải Pháp Trọng Tâm
Dự thảo Đề án đề ra 5 nhóm nhiệm vụ chính:
- Hàng hóa trên thị trường carbon: Quản lý và định nghĩa hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon làm hàng hóa giao dịch.
- Chủ thể tham gia: Mở rộng và quy định các đối tượng đủ điều kiện tham gia thị trường carbon.
- Sàn giao dịch carbon: Xây dựng và vận hành một nền tảng giao dịch carbon hiệu quả.
- Vận hành thị trường: Đảm bảo thị trường hoạt động minh bạch và hiệu quả qua các cơ chế giám sát và quản lý.
- Nhận thức và năng lực: Nâng cao nhận thức và kỹ năng chuyên môn để hỗ trợ sự phát triển của thị trường.
Vai Trò và Trách Nhiệm Của Các Bộ Ngành
Bộ TN&MT chịu trách nhiệm quản lý các hàng hóa trên thị trường carbon, bao gồm hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Bộ này cũng sẽ giải quyết các khiếu nại, kiến nghị và vi phạm liên quan đến hàng hóa, đồng thời xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu nghiệp vụ cho sàn giao dịch carbon.
Bộ Tài chính sẽ quản lý hoạt động giao dịch hàng hóa trên thị trường carbon, giải quyết các khiếu nại và xử lý vi phạm liên quan đến giao dịch. Hai bộ sẽ phối hợp để đảm bảo thị trường vận hành đồng bộ và hiệu quả.
Việc phát triển thị trường carbon là một bước đi chiến lược của Việt Nam nhằm đối phó với biến đổi khí hậu và hòa nhập với xu thế toàn cầu. Thị trường này không chỉ thúc đẩy đầu tư, đổi mới công nghệ mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh và chuyển đổi nền kinh tế theo hướng bền vững.
Động thái này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc xây dựng một tương lai bền vững và trở thành quốc gia tiên phong trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp.
