Thị trường Carbon – Trong giai đoạn thí điểm, chỉ khoảng 150 doanh nghiệp được phân bổ hạn ngạch và tham gia thị trường carbon tại Việt Nam.
Việc hình thành thị trường carbon là một bước quan trọng để Việt Nam đạt mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, như cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu (COP26).
Các Lĩnh Vực Chính Được Yêu Cầu Kiểm Kê Phát Thải
Theo ông Nguyễn Thành Công, Phó Trưởng phòng Kinh tế và Thông tin Biến đổi Khí hậu, Cục Biến đổi Khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Quyết định 13/2024/QĐ-TTg đã chỉ rõ các lĩnh vực cần thực hiện kiểm kê khí nhà kính, bao gồm năng lượng, giao thông vận tải, xây dựng, các quá trình công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất, xử lý chất thải.
Theo quyết định này, có 2.166 cơ sở phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Tuy nhiên, trong giai đoạn thí điểm, chỉ các cơ sở phát thải lớn, khoảng 150 doanh nghiệp thuộc các ngành như sản xuất thép, xi măng và nhiệt điện, được đưa vào thị trường carbon.
Phân Bổ Hạn Ngạch Miễn Phí Trong Giai Đoạn Thí Điểm
Trong giai đoạn thí điểm, hạn ngạch phát thải sẽ được phân bổ hoàn toàn miễn phí. Các doanh nghiệp có thể sử dụng tín chỉ carbon để bù đắp tối đa 20% hạn ngạch được phân bổ.
Hoạt động trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon trong nước sẽ dựa trên ba cơ chế:
- Trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon quốc tế theo thỏa thuận hoặc điều ước quốc tế giữa Việt Nam và các bên ký kết nước ngoài.
- Trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon trong khuôn khổ Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi Khí hậu và các thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
- Các cơ chế trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon quốc tế khác.
Lộ Trình Triển Khai
Cục Biến đổi Khí hậu dự kiến bắt đầu phân bổ hạn ngạch và thí điểm hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải (ETS) từ tháng 6/2025. Mặc dù quy định và lộ trình đã được xây dựng, nhưng cần tiếp tục đánh giá và tính toán cụ thể để đảm bảo hệ thống phù hợp với thực tiễn phát triển của Việt Nam.
Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý các hoạt động như trao đổi, thu hồi, nộp trả và vay mượn hạn ngạch. Việt Nam dự kiến vận hành chính thức thị trường carbon từ năm 2028, với kế hoạch kết nối thị trường trong nước với thị trường quốc tế và khu vực từ sau năm 2030.
Nâng Cao Nhận Thức và Hợp Tác Quốc Tế
Các chuyên gia cho rằng, để phát triển thị trường carbon, Việt Nam cần chuẩn hóa khung chính sách và hành lang pháp lý, nâng cao nhận thức và hiểu biết về thị trường tín chỉ carbon. Đồng thời, cần xây dựng các cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia và thúc đẩy hợp tác quốc tế thông qua việc tham gia vào các cơ chế carbon toàn cầu.
Thị trường carbon Việt Nam là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực đạt được các mục tiêu về khí hậu và hội nhập vào mạng lưới trao đổi carbon toàn cầu. Giai đoạn thí điểm sẽ tạo nền tảng để Việt Nam hoàn thiện cách tiếp cận và chuẩn bị cho sự tham gia sâu rộng hơn vào thị trường carbon quốc tế.
